Ginące symbole tożsamości krajobrazu wsi żuławskiej: Schöneberg

piątek, 10 stycznia 2014

Ostaszewo (Schöneberg)

Wieś Ostaszewo (do 1945 r. Schöneberg) położona jest na terenie Wielkich Żuław Malborskich, administracyjnie w gminie Ostaszewo w powiecie nowodworskim w województwie pomorskim.

Lokowana na prawie chełmińskim. W dniu 16.08.1333 r. Wielki Komtur Ziemi Chełmińskiej Konrad Kesslhut nadał wieś Schöneberg w lenno Jacobowi Lantmesser i Konradowi von Eychen. Wieś liczyła 60 włók.

Pierwotna funkcja wsi: kmieca i przewoźnicza
Typ planu: owalnica

Zabytki:
1) Kościół katolicki p.w. Św. Jana Chrzciciela z pierwszej połowy XIV w. – obecnie w ruinie.
Kościół wzmiankowany po raz pierwszy w 1333 r., remontowany i częściowo przebudowywany w drugiej połowie XVIII w. oraz w latach 60-70-tych XIX w. Gotycki, orientowany, założony na planie wydłużonego prostokąta, murowany z cegły, z dwukondygnacyjną wieżą od zachodu. Przed zniszczeniem wieża posiadała drewnianą nadbudowę z 1785 r. zwieńczoną dachem namiotowym z iglicą, krytym gontem. Korpus kościoła pokryty był wysokim dwuspadowym dachem.
W 1945 r. wycofujące się wojska niemieckie podpaliły kościół. Żołnierz, który odmówił wykonania rozkazu, został rozstrzelany. Przy kościele znajduje się jego grób z napisem na nagrobku w języku polskim "nieznany żołnierz niemiecki rozstrzelany przez swoich dlatego, że nie chciał podpalić kościoła".
2) Neogotycki kościół ewangelicki zbudowany w latach 1873-1874, od 1945 r. katolicki.
3) XIX-wieczna zabudowa drewniana.

Literatura:
1) Bogna Lipińska, Żuławy Wiślane - ochrona i kształtowanie zabytkowego krajobrazu, Stowarzyszenie Żuławy, Nowy Dwór Gdański 2011.
2) Rocznik Żuławski 2008, Stowarzyszenie Miłośników Nowego Dworu Gdańskiego Klub Nowodworski 2008.
3) Uchwała Nr XXXI/213/2013 Rady Powiatu w Nowym Dworze Gdańskim z dnia 30 września 2013 r. w sprawie przyjęcia "Programu Opieki nad Zabytkami Powiatu Nowodworskiego na lata 2013-2017".